مالیات بر درآمد اجاره‌ حاصل از اجاره‌بندی املاک یکی از شاخص‌ترین بخش‌های سیستم مالیاتی املاک می‌باشد. این نوع مالیات بر پایه مبلغ اجاره‌بندی است که بر اساس قرارداد بین موجر و مستاجر معین شده‌است.

بر اساس ماده 53 قانون مالیات‌های مستقیم، مبنای مالیاتی برای املاکی که به اجاره واگذار می‌شوند، کل مال‌الاجاره است – چه نقدی و چه غیرنقدی – پس از کسر 25 درصد به عنوان هزینه‌ها، استهلاک و تعهدات مالک.

با توجه به موارد فوق، چند نکته کلیدی را می‌توان برجسته دانست:

1. میزان مبلغ اجاره: مالیات اجاره به صرفاً میزان مبلغ اجاره بستگی دارد و به نوع کاربری ملک وابستگی ندارد.
2. کسر هزینه‌ها: قانون تا سال ۱۴۰۲ به صورت قطعی 25 درصد از مبلغ اجاره را به عنوان هزینه‌های مرتبط با ملک محسوب می‌کند، بدین معنا که اگر هزینه‌های واقعی بیشتر یا کمتر از این میزان باشد، تأثیری در محاسبه نخواهد داشت.
3. میزان قرض الحسنه (رهن): میزان قرض الحسنه در محاسبات مالیاتی مؤثر نمی‌باشد. در مواردی که ملک بر اساس رهن کامل اجاره داده شده‌است، باید از دفترچه ارزش اجاری املاک برای تعیین مالیات استفاده شود.
4. اجاره غیرنقدی: مال‌الاجاره ممکن است به شکل غیرنقدی باشد. در چنین مواردی، ارزش نقدی آن باید در محاسبات مالیاتی لحاظ شود.

محاسبه مالیات بر درآمد از اجاره‌بندی املاک: تجزیه و تحلیل

نرخ مالیات بر درآمد حاصل از اجاره‌بندی املاک توسط قانون مالیات‌ها مشخص شده است و به نوع موجر – چه حقیقی چه حقوقی – وابسته است. اگر موجر شخص حقیقی باشد، نرخ‌های مالیات براساس ماده 131 به صورت پلکانی تعیین شده و در صورتی که موجر حقوقی باشد، نرخ مالیات براساس ماده 105، یعنی 25 درصد به صورت ثابت محاسبه می‌شود.

مثال تجسمی:

فرض کنید آقای فراهانی یک واحد مسکونی را با مبلغ ماهیانه 7 میلیون تومان به اجاره داده‌است. در این صورت، مالیات اجاره سالانه به شرح زیر محاسبه می‌شود:

• مبلغ اجاره سالانه: 84 = 12 * 7 (میلیون تومان)
• کسر 25 درصد بابت هزینه‌ها و استهلاکات: 63 = 75% * 84 (میلیون تومان)

حال با فرض اینکه موجر یک فرد حقیقی باشد، براساس ماده 131 قانون مالیات‌ها مالیات اجاره به شرح زیر محاسبه می‌شود:

• تا مبلغ دو میلیارد ریال: 15%
• مازاد دو میلیارد تا چهار میلیارد ریال: 20%
• مازاد چهار میلیارد ریال: 25%

با توجه به درآمد مشمول مالیات حاصل از اجاره (63 میلیون تومان)، مالیات سالانه اجاره به مبلغ 9.45 میلیون تومان (15% از 63) محاسبه می‌شود.

نکات کلیدی در پرداخت مالیات اجاره:

1. گزارش‌دهی دقیق: تمامی موجران باید درآمد حاصل از اجاره را به‌طور دقیق گزارش دهند و مالیات مربوطه را در موعد مقرر پرداخت کنند.
2. مستندسازی: نگهداری اسناد و مدارک مربوط به قراردادهای اجاره و پرداخت‌های مالیاتی برای اثبات پرداخت‌ها و هزینه‌ها ضروری است.
3. مشاوره با کارشناسان: مشورت با کارشناسان مالی و حقوقی می‌تواند به موجران در فهم دقیق قوانین مالیاتی و اجتناب از مشکلات احتمالی کمک کند.

نتیجه‌گیری

محاسبه و پرداخت مالیات بر درآمد حاصل از اجاره‌بندی املاک یکی از وظایف مهم صاحبان املاک محسوب می‌شود. با آگاهی از قوانین و مقررات مالیاتی، موجران می‌توانند به‌طور دقیق و منظم مالیات‌های خود را محاسبه و پرداخت کنند و از جریمه‌های مالیاتی جلوگیری نمایند. فهم دقیق نحوه محاسبه و پرداخت مالیات می‌تواند به کاهش هزینه‌ها و بهبود مدیریت مالی کمک کند.